آموزش فشار جامدات و مایعات فیزیک دهم

سلام به همه‌ی رفقا 😎
توی این ویدیو می‌ریم سراغ یکی از نکته‌های فصل ویژگی مواد فیزیک دهم که معمولاً طراح‌های کنکور روش مانور می‌دن: انتظارشون دقیقاً برعکس چیزیه که شما حفظ کردین!
یعنی چی؟ یعنی گاهی باید فشار جامدات رو با فرمول فشار مایعات (‌ρgh) حساب کنی ، و فشار مایعات رو با فرمول فشار جامدات (‌mg/A) — اما فقط وقتی اجازه داری این کارو کنی که شرطش برقرار باشه که این شرط رو قراره توی این ویدیو با هم بررسی کنیم.
همین یه نکته، تو رو از تله‌ای که طراح برات گذاشته نجات می‌ده.

مفهوم فشار جامدات و مایعات در فیزیک دهم

● فرمول‌های پایه رو همه بلدیم:
فرمول فشار جامدات: P = mg/A (در اصل F/A که با وزن جایگزین شده)
فرمول فشار مایعات: P = ρgh

● ترفند کنکوری: اگر شکل جسم یا ظرف همگن باشه ، می‌تونی از هز دو فرمول استفاده کنی:

      ৹ جامد همگن با مقطع ثابت از پایین تا بالا ⟵ می‌تونی فشارش رو علاوه بر mg/A با ρgh هم حساب کنی.

      ৹ مایعی که داخل ظرف با مقطع ثابت ریخته شده ⟵ می‌تونی فشارش رو علاوه بر ρgh با mg/A هم حساب کنی.

🔒 ممنوعه‌ها: اگر سطح مقطع در ارتفاع تغییر کنه (مثل کره، مخروط، یا ظرف گردن باریک)، دیگه حق «جابجایی فرمول» رو نداری؛ جامد ← فقط mg/A و مایع ← فقط ρgh.

بررسی نکات فشار اجسام همگن و ناهمگن

● روش تشخیص اینکه برای حل سوال از کدوم فرمول استفاده کنیم:

       ° حرف از جرم/ برابر بودن جرم بود ←  برو سراغ mg/A.

       ° حرف از چگالی/ارتفاع/عمق بود ←  مستقیم برو سراغ ρgh.

● بلد بودن نسبت‌نویسی حرفه‌ای (نوشتن نسبت روی خود فرمول) توی این مبحث و همه مباحث فیزیک واجبه و سرعت حل رو خیلی بالا می‌بره .

● چند تیپ تست مهم و پرتکرار که توی ویدیو هم بررسی کردیم:

       ° مکعب با ابعاد متفاوت

       ° آرایش چند مکعب کنار هم

       ° مقایسه استوانه و مکعب با چگالی متفاوت اما مقطع ثابت

       ° ظرف‌های استوانه‌ای با شعاع‌های متفاوت و جرم مایعات برابر

نکته باحال: بعضی سؤال‌ها رو اگر با فرمول رایج که همه استفاده می‌کنن بری، یا کلا حل نمی‌شه یا با محاسبات طولانی روبه‌رو می‌شی؛ که همون‌جا ترفند «جابجایی فرمول» نجاتت می‌ده.

اشتباهات رایج در مبحث فشار جامدات و مایعات

● جابجا کردن فرمول بدون بررسی ثابت بودن مقطع.

● گیر افتادن توی تبدیل واحد و حواس‌پرتی بین سانتی‌متر/متر و گرم/کیلوگرم.

● بی‌توجهی به کلیدواژه‌های سؤال: «هم‌جرم بودن»، «هم‌جنس بودن (ρ برابر)»، «پر بودن کامل ظرف»، «بیشترین/کمترین فشار» که مسیر حل رو عوض می‌کنه.