آموزش روش سریع مسائل آسانسور در دینامیک
سلام به همهی رفقای عزیزم 💪
امیدوارم حالتون عالی باشه.
بالای ۹۰٪ دانشآموزا وقتی میخوان تستهای آسانسور رو با روش معمولی حل کنن، حسابی گیج میشن! 😅
هی باید بین بالا و پایین و تندشونده و کندشونده بچرخین و آخرشم معلوم نیست به جواب درست برسید یا نه.
قراره توی این ویدیو یه ترفند جالب از مبحث آسانسور فصل دینامیک فیزیک دوازدهم یاد بگیرید که باهاش مسائل این قسمت رو خیلی راحت و مفهومی حل میکنید، طوری که دیگه نه گیج میشید، نه اشتباه میکنید و نه وقتتون تلف میشه.
داستان مسائل آسانسور چیه؟
داستان اینه که طراح میاد همون مسائل عادی فیزیک رو میبره توی آسانسور. مثلاً همون ترازو، فنر، فشار یا حتی آونگی که توی فصلهای مختلف دیدی، میتونه داخل یه آسانسور مطرح بشه!
مثلاً :
● یه ظرف حاوی مایع رو میذاره توی آسانسور و میگه فشارشو حساب کن
● یه آونگ رو که مربوط به فصل کار و انرژی هست رو به سقف آسانسور میبنده و دربارهش سوال میپرسه.
● یا حتی مسئلهی فنر و نیروها و … رو توی آسانسور مطرح میکنه
پس کلاً هر چی مسئلهی فیزیکی بلدی، ممکنه توی آسانسور هم ازت بپرسن. 😄
اما نکتهی مهم اینجاست که لازم نیست برای آسانسور یه دنیای جدا بسازی. با یه قلق ساده، کل این مبحث رو قورت میدی! چجوری؟ در ادامه بهت میگم …
روش سریع حل مسائل آسانسور 🚀
ببینید بچهها 👇
وقتی یه سؤال از آسانسور میاد، اصلاً فرض کنید هیچ آسانسوری وجود نداره!
مسئله رو مثل حالت عادی حل کنید؛ فقط موقعی که میخواین به جای g عدد بذارین، دیگه نباید ۱۰ یا ۹/۸ بذارین.
آسانسور فقط یه کار میکنه:
g رو تغییر میده! یا g رو کمتر میکنه یا بیشتر!
در واقع آسانسور g رو تبدیل میکنه به ” g ± ± a “ .
g → g ± ± a
حالا تکلیف این دوتا مثبت و منفی رو باید مشخص کنید:
● مثبت منفی اول مربوط به جهت حرکت آسانسوره.
° اگر آسانسور به سمت بالا حرکت میکنه ⟵ مثبت
° اگر آسانسور به سمت پایین حرکت میکنه ⟵ منفی
● مثبت منفی دوم مربوط به تندشونده یا کندشونده بودن حرکته.
° اگر حرکت تندشونده باشه ⟵ مثبت
° اگر حرکت کندشونده باشه ⟵ منفی
بعد از اینکه این دوتا علامت رو مشخص کردی، باید اونها رو در هم ضرب کنی 👇
| جهت حرکت | نوع حرکت | ضرب علامتها | نتیجه نهایی برای g و a |
|---|---|---|---|
| بالا | تندشونده | + = + × + | a + g |
| بالا | کندشونده | − = − × + | a − g |
| پایین | تندشونده | − = + × − | a − g |
| پایین | کندشونده | + = − × − | a + g |
✅ خلاصه :
آسانسور فقط g رو یا کم میکنه (g – a) یا زیاد میکنه (g + a)، و جهت حرکت و نوع حرکت تعیین میکنن کدوم حالت اتفاق میافته.
پس برای حل سؤالهای آسانسور فقط باید این کار رو انجام بدی:
۱. جهت حرکت رو مشخص کن
۲. نوع حرکت (تندشونده یا کندشونده) رو مشخص کن
۳. علامتها رو ضرب کن و بهجای g، g ± a بذار
۴. با خیال راحت بقیهی مسئله رو مثل همیشه حل کن 😎
چند نکتهی خیلی مهم ✍️
● اگه توی سؤال نگفت حرکت تندشوندهست یا کندشونده، فرض کن تندشوندهست.
● اگه گفت «آسانسور در حال رسیدن به توقفه»، اون موقع حرکتش کندشوندهست.
● موقعی که ترازو عدد بیشتری نشون میده ⟵ حرکت تند بالا یا کند پایین (g + a).
موقعی که ترازو عدد کمتری نشون میده ⟵ حرکت تند پایین یا کند بالا (g – a).
مفهوم وزن ظاهری و حس سنگینی یا سبکی
وقتی توی آسانسور هستی، ترازو ممکنه عددی نشون بده که با بیرون فرق داره. اون عدد جدید رو بهش میگیم وزن ظاهری.
● وقتی g زیاد میشه (g + a) حس سنگینی داری (عددی که ترازو نشون میده بیشتر از حالت معمولیه).
● وقتی g کم میشه (g – a) حس سبکی داری (عددی که ترازو نشون میده کمتر از حالت معمولیه).
فرمول نهایی همهی سؤالات آسانسور
توی سوالات آسانسور که فقط مربوط به فصل دینامیکه معمولا یکی از 5 مورد زیر رو میخوان که همشون در واقع یه چیزن:
| مورد پرسیدهشده | فرمول |
|---|---|
| وزن ظاهری شخص | FN = m(g±±a) |
| عدد ترازو | FN = m(g±±a) |
| نیروی شخص به کف | FN = m(g±±a) |
| نیروی کف به شخص | FN = m(g±±a) |
| کشش کابل | (g±±a)کلT = M |
نکته: وقتی گفتن «کشش کابل آسانسور چقدره؟» یعنی باید مجموع جرم اتاقک و شخص (کلM) رو با هم بذاری توی رابطه. چون کابل کل سیستم رو بالا یا پایین میبره، نه فقط شخص رو.
💡 آموزش مرتبط: با دوره رایگان نهایی پلاس فیزیک دوازدهم میتونید به نمره 20 امتحانات نهایی و تشریحی برسید!
سوالات متداول
۱. اگه سرعت آسانسور ثابت باشه چی؟
شتاب صفره، پس g ± a همون g میشه. یعنی وزن ظاهری با وزن واقعی برابری.
۲. اگر نگفته بود تند یا کند شونده؟
منظورش تندشوندهست. فقط وقتی میخواد بایسته، کندشونده میشه.
۳. چرا وقتی بالا میریم حس سنگینی میکنیم؟
چون g مؤثر زیاد شده (g + a). ترازو عدد بزرگتری نشون میده.
۴. وقتی پایین میایم چرا احساس سبکی داریم؟
چون g مؤثر کم شده (g – a). ترازو عدد کمتری نشون میده.
۵. در سؤال کشش کابل چرا M کل میذاریم؟
چون کابل کل مجموعه (اتاقک + افراد) رو جابهجا میکنه.
👑 اگه میخوای همهی فصلهای فیزیک سه پایه رو مفهومی، تستی ، تشریحی و با کلی ترفند یاد بگیری،
دوره جامع نوابغ فیزیک بهترین انتخاب برای توئه.
هزاران دانشآموز تا حالا با همین روشها به درصدهای بالا رسیدن.
🌐 مشاهده نظرات و نتایج شرکتکنندگان دورههای ما
هایلایتها
